سیاهپوشی:
از نظر فقهی پوشیدن لباس سیاه مکروه است ولی در عزاداری امام حسین (علیه السلام) و ائمه معصومین (علیهم
السلام) استثناء شده است زیرا این کار نشانه حزن و اندوه و نمودار شعائر و حماسه
ها است.
تسلیت گویی :
اصل تسلیت گفتن در شرایط مصیبت و اندوهی که بر کسی وارد شده در اسلام مستحب است.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) : هرکس مصیبت دیده ای را تسلیت گوید ،
پاداشی همانند او دارد.
(سفینهالبحار، ج2، ص188)
* این سنت در بین شیعیان رایج است و با جمله « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَکُم » همدیگر
را تسلیت می دهند.
* امام باقر (علیه السلام) : وقتی شیعیان به هم می رسند در مصیبت ابا عبدالله
(علیه السلام)این جمله را تکرار نمایند : « اَعظَمَ اللهُ اُجُورَنا بمُصابنا
بالحُسَین (علیه السلام) وَ جَعَلَنا وَ اِیاکُم مِنَ الطالبینَ بثاره مع وَلیهِ
الاِمام المَهدی مِن الِ مُحَمَدٍ علیهمُ السَلامُ.» خداوند اجر ما را به سوگواری
و عزاداری بر امام حسین (علیه السلام) بیفزاید و ما و شما را از خونخواهان او
همراه با ولی خود امام مهدی از آل محمد (علیهم السلام) قرار بدهد.
(مستدرک الوسایل،ج2،ص216)
تعطیلی کار در روز عاشورا :
امام صادق (علیه السلام) : کسی که روز عاشورا را تعطیل کند ، یعنی عقب کسب و کارش
نرود و به کوری چشم بنی امیه که روز عاشورا را متبرک می دانستند، اگر کسی برای
معیشت روزانه اش هم فعالیتی نکند، خداوند حوائج دنیا و آخرتش را بر آورد و کسی که
روز عاشورا روز حزن و اندوه او باشد، در عوض فردای قیامت که برای همه روز هول و
ترس است برای او روز شادی خواهد بود.
(امالی شیخ صدوق ، ص129)
زیارت و زیارت خوانی :
علقمه بن حضرمی از امام باقر (علیه السلام ) در خواست نمود که مرا دعایی تعلیم
بفرما که از راه نزدیک یا دور و از خانه ام در این روز (روز عاشورا) بخوانم.
امام فرمودند : ای علقمه ! هرگاه خواستی (دعا بخوانی) دو رکعت نماز بخوان بعد از
آن این زیارت (عاشورا) را بخوان.
پس اگر تو این زیارت را بخوانی ، دعا کرده ای به آنچه که ، ملائکه برای زائر حسین
(علیه السلام) دعا می کنند و خداوند صد هزار هزار درجه برای تو بنویسد و مثل کسی
هستی که با حسین (علیه السلام) شهید شده باشد تا مشارکت کنی ایشان را در درجات
ایشان و شناخته نشوی مگر در جمله شهیدانی که شهید شده اند با آن حضرت و نوشته شود
برای تو ثواب زیارت هر پیغمبری و رسولی و ثواب زیارت هر که زیارت کرده حسین (علیه
السلام) را از روزی که شهید شده است.
(مصباح المتهجد ، ص714)
[اگر می توانید زیارت عاشورای معروفه را با صد لعن و صد سلام بخوانید و اگر وقت
ندارید برای صد لعن و صد سلام، زیارت عاشورای غیر معروفه را که در اجر و ثواب با
زیارت معروفه یکسان است، هر روز بخوانید. (هر دو زیارت در مفاتیح الجنان هست.)]
تباکی و گریستن :
در حدیث قدسی آمده که خداوند به حضرت موسی (علیه السلام) فرموند : ای موسی ! هر یک از بندگانم در زمان شهادت فرزند
مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) (روز عاشورا) گریه کند یا حالت گریه به خود
بگیرد و بر مصیبت سبط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تعزیت گوید همواره در
بهشت خواهد بود. (مستدرک سفینه البحار، ج7، ص235)
- برگزاری مجالس عزاداری :
امام صادق (علیه السلام) می فرماید : مجلس گرفتن شما را من
دوست می دارم. در مجالس خود « امر ما را » زنده بدارید. خداوند رحمت کند کسی که
امر ما را زنده بدارد. (وسایل الشیعه، ج10، ص235)
نماز جماعت ظهر عاشورا :
سید الشهداء و یاران با وفای او همه کشته راه نماز شدند.
از این رو در زیارت مطلقه امام حسین خطاب به امام می گوییم:
اشهد انک قد اقمت الصلاه و اتیت الزکاه و امرت بالمعروف و
نهیت عن المنکر.
1 تا 7 –
سوگنامه عاشورا ، ص 80- 67
مراعات در لذائذ زندگی :
باید مقدارى از لذائذ زندگى را که از خوردن و نوشیدن و
حتّى خوابیدن و گفتن بدست مىآید ترک نموده (مگر آن که لازم باشد) و دیدار با
برادران دینى را ترک کرده و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهد. و مانند کسى
باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است.
* امام صادق (علیه السلام) : در روز (عاشورا) از کارهای
لذتبخش دوری شود و آداب و سنن سوگواری بر پا گردد و تا زوال خورشید از خوردن و
آشامیدن خودداری شود و بعد از آن همان غذایی خورده شود که سوگوارن می خورند.
(میزان الحکمه ، ج8
، ص3783)
( یکی از
علما می فرمودند : از روز 7 محرم که آب را بر امام حسین (علیه السلام) بستند تا
روز عاشورا سعی کنید آب نیاشامید، نوشیدنی های دیگر بیاشامید ولی به احترام آقا و
اهل بیتش آب نیاشامید.)
رعایت اخلاص :
عزاداری را بخاطر رسم و عادت انجام نداده و سعى کنیم این
کارها را با نیتى خالص و براى رضاى خدا انجام داده و در خلوص خود نیز صادق باشیم.
زیرا کار کوچکى که با نیت خالصانه و صادقانه همراه باشد بهتر از کارهاى زیادى است
که خلوص و صداقت در آن نباشد، حتى اگر چندین هزار برابر باشد. و این مطلب بخوبى از
عبادتهاى حضرت آدم علیه السّلام و شیطان فهمیده مىشود، زیرا عبادتهاى چندین هزار
ساله شیطان او را از جاودانگى در آتش نجات نداد ولى یک توبه حضرت آدم علیه السّلام
باعث بخشش خطا و برگزیدن او شد.
در هنگام انجام اعمال نیز باید مواظب باشد که ریاء و
دوستىِ ستایش مردم در نیت او وارد نشود.
خواندن زیارت تسلیت :
در آخر روز عاشورا زیارت تسلیت را بخواند، و روز عاشورا را
با توسل برای اصلاح حال و پذیرش عزادارى را [از خداوند] خواسته و از کوتاهى خود
معذرت بخواهد. 8 تا10 – ترجمه
المراقبات ، ص53 – 47
